Bohaterki islamskiej rewolucji 1979 roku. Zdjęcia Szirin Neszat, choć mają 30 lat, są aktualne bardziej niż kiedykolwiek.
Chcesz być na bieżąco z publikacjami Salam Lab? Chciałbyś/chciałabyś co poniedziałek otrzymywać na swój adres e-mail pokojową prasówkę Salam Lab? To nasz autorski przegląd prasy składający się ze starannie wyselekcjonowanych newsów z całego świata. Chcesz dostawać informacje o ciekawych akcjach i wydarzeniach, a w konsekwencji wiedzieć, co dzieje się w Laboratorium Pokoju? Zapisz się już teraz i czytaj newsletter na swoim mailu!
Zapisz się do naszego newslettera!
Co poniedziałek w twojej skrzynce mailowej będzie na ciebie czekać Pokojowa Prasówka Salam Lab przygotowywana przez członków i członkinie działu medialnego pod redakcją Julii Parkot.
#SalamLabNews
Szirin Neszat to irańska artystka, fotografka, producentka filmowa, reżyserka i scenarzystka mieszkająca w Nowym Jorku. Opuściła Iran w czasie, gdy rozpoczęła się irańska rewolucja 1979 roku, aby zacząć studia artystyczne w Los Angeles.
W swojej twórczości Neszat odwołuje się do religii, kwestii płci czy problemów społecznych i kulturowych. O Szirin zrobiło się głośno dzięki zbiorom fotografii „Odsłonięcie” i „Kobiety Allaha”, które stworzyła na początku lat 90. Artystka zainteresowała się wówczas historiami kobiet, które przeżyły islamską rewolucję i odegrały w niej ważną rolę. Postanowiła oddać hołd ich waleczności i odwadze. Choć prace mają 30 lat, dziś są aktualne bardziej niż kiedykolwiek.
Szirin Neszat o Irankach i dla Iranek
W seriach fotograficznych „Kobiety Allaha” i „Odsłonięcie” Szirin Neszat skupia się przede wszystkim na ciele kobiety. Irańska fotografka odnajduje swój styl pośród sprzecznych idei potęgi i uległości, religii i polityki, miłości i śmierci. Jej dzieła odrzucają zachodnią stereotypizację Iranek. Tworzą przestrzeń dla dialogu na temat roli kobiety i silnie zakorzenionej w irańskiej kulturze idei męczeństwa. Neszat pokazuje wielowymiarowość problemu praw kobiet w islamskiej republice. Wskazuje, że ta kwestia nie może być rozwiązana tylko poprzez nakaz albo zakaz noszenia hidżabu.
Tytuł „Odsłonięcie” jest odniesieniem do właśnie takiej próby rozstrzygnięcia tej kwestii: kaszf-e hedżab – odkrycie hidżabu – to nazwa wprowadzonej przez Rezę Szacha w 1936 roku regulacji, która zakazywała zakrywania się w miejscach publicznych. Kobiety, które nie stosowały się do ograniczenia, narażone były na agresję ze strony policji czy publiczne zrywanie chustki.
Prace wywołały liczne kontrowersje i spotkały się z krytyką ze strony rządu, który uznał je za antyrewolucyjne. Artystce poradzono, aby nie wracała do Iranu.
Fotografie Szirin Neszat – mimo, że ukazują muzułmanki czasu rewolucji islamskiej – są aktualne również w odniesieniu do protestów mających miejsce w Iranie w tej chwili. Waleczność, odwaga, siła i determinacja, by uzyskać wolność, charakteryzują zarówno kobiety, które w 1979 roku szturmowały ambasadę Stanów Zjednoczonych, jak i te, które dziś wyganiają dyrektorów podległych religijnym dyktatorom ze swoich szkół. Kobiety nadal walczą o to samo. Dzisiejsze protesty rozpoczęły się po śmierci Mahsy Amini, która zakryła włosy w „nieodpowiedni sposób”, i trwają od ponad czterech tygodni.
Jednym z najbardziej znanych zdjęć Szirin Neszat z lat 90. jest fotografia „Buntownicza cisza”. Z liter napisanych po persku na twarzy kobiety ze zdjęcia wyczytujemy feministyczny poemat Tahere Saffarzade „Przysięga wierności
z przebudzeniem”: „O, męczenniczko, trzymaj me dłonie swoimi dłońmi (…).
Jestem twoją poetką. Z okaleczonym ciałem. Przyszłam, by być z Tobą, a obiecanego dnia powstaniemy ponownie”.
Zdjęcie: Wikimedia Commons.
Źródło: The Guardian.
