Czy nowa stolica Egiptu ma szansę poprawić życie zwykłych mieszkańców kraju?

Prezydent Egiptu podjął się odważnego zadania. Postanowił wybudować na pustyni nowoczesną, wielomilionową metropolię. Choć plany zapowiadają pozytywne zmiany dla Egipcjan i Egipcjanek, zwłaszcza tych zamieszkujących przeludniony Kair, pojawia się wiele głosów, które negatywnie oceniają projekt.

Miasto Tysiąca Minaretów i Tysiąca Problemów

Już w grudniu tego roku siedziby egipskich instytucji państwowych zaczną opuszczać Kair. Taki rozkaz wydał prezydent as-Sisi, rozpoczynając tym samym kolejną fazę realizacji swojego planu utworzenia Nowej Stolicy Administracyjnej Egiptu. Polityk zapowiedzianą w 2015 r. [1] inicjatywę uważa za swój sztandarowy projekt, a sympatyzujące z prezydentem media usiłują kreować nastrój powszechnej ekscytacji. Część opinii publicznej nie podziela jednak ich optymizmu.

Egipskie władze miały swoją siedzibę w Kairze już od VII wieku n.e. [2]. Pomimo długiej historii, obecnie miasto to nie jest w stanie poradzić sobie ze swoimi problemami. Najpoważniejszym z nich jest przeludnienie. Współcześnie Kair zamieszkują 22 miliony osób, a według szacunków w 2050 r. liczba ta wzrośnie aż dwukrotnie [3]. Ogrom mieszkańców skarży się na bezrobocie, którego współczynnik w skali kraju wynosi około 7% [4]. Ponadto społeczne niepokoje rozbudzają złe warunki mieszkaniowe. Samo przemieszczanie się po mieście utrudniają natomiast blokady ulic. Mają one na celu ochronę budynków ambasad i ministerstw [5].

Nadzieja w piaskach pustyni

Nowa Stolica Administracyjna według planu ma być „inteligentnym miastem”, w którym dom znajdzie 6,5 miliona ludzi. Będzie ona zlokalizowana 45 km na wschód od Kairu, na niezagospodarowanych do tej pory terenach pustynnych. Ulice nowej stolicy utworzą dzielnice: rządową z siedzibami ministerstw i Parlamentem, dyplomatyczną mieszczącą ambasady oraz biznesową. W stolicy nie zabraknie również terenów zielonych [6]. Wydaje się więc, iż budowa nowego miasta przyczyni się do rozwiązania problemu niewystarczającej liczby dostępnych mieszkań w stosunku do potrzeb Egipcjan i Egipcjanek [7]. Wreszcie, postawienie od podstaw nowej metropolii powinno stworzyć ogromną liczbę nowych miejsc pracy, dając tym samym, przynajmniej tymczasowe, źródło utrzymania setkom obywateli.

Kim jest pierwsza kapitanka statku w Egipcie? Czytaj na Salam Lab>>

Decyzja o przeniesieniu siedzib instytucji rządowych i ambasad wydaje się więc być uzasadniona, a sam pomysł utworzenia nowej stolicy sprawia wrażenie remedium na bolączki Kairu. Czy więc w najbliższych miesiącach Kairczycy odczują wzrost poziomu swojego życia? Analiza polityki prezydenta as-Sisiego nie potwierdza tych optymistycznych wniosków.

Ciemne chmury nad metropolią

Zainteresowanie wielu budzi kwestia sfinansowania przedsięwzięcia. Jego przewidziany koszt to 40 miliardów dolarów. W znacznej mierze kwotę tę ma pokryć egipska armia, z którą silnie powiązany jest prezydent, a niegdyś generał, as-Sisi. Jednocześnie to armia najbardziej na całym projekcie się wzbogaci. Ona właśnie nadzorować będzie sprzedaż zarówno nieruchomości w nowym mieście, jak i opuszczonych budynków w Kairze. Szczególny niepokój budzi w tym kontekście fakt słabej kontroli rządu nad finansami wojska [8]. W praktyce dzięki tej inwestycji wojsko zgarnie jeszcze większą władzę i wyzwoli się spod, i tak już nikłej, kontroli obywateli i rządu.

Kim będą mieszkańcy nowego miasta?

Biorąc pod uwagę koszt zakupu mieszkania z dwiema sypialniami, wynoszący nieosiągalne dla większości społeczeństwa 50 tysięcy dolarów, ciężko stwierdzić, by docelowymi mieszkańcami nowego miasta mieli być kiedyś „zwykli Egipcjanie”. Zdaniem wielu krytyków środki przeznaczone na budowę metropolii powinny zostać wykorzystane do realizacji programów pomocowych w ubogich dzielnicach Kairu. Rząd odniósł się do tego postulatu, informując o możliwości inwestowania w budownictwo socjalne. Nie przedstawiono jednak żadnych szczegółów. Pomimo hucznych zapowiedzi utworzenie Nowej Stolicy Administracyjnej nie polepszy poziomu życia większości Kairczyków [9].

Do pomysłu prezydenta krytycznie podchodzą również niektórzy egipscy politycy. W rozmowie z serwisem Al-Monitor Diaa el-Din Daoud, członek Parlamentarnej Komisji Legislacyjnej, zwrócił uwagę na niekonstytucyjność pomysłu as-Sisiego [10]. Art. 114 egipskiej konstytucji nakazuje, by siedziba Izby Niższej Parlamentu znajdowała się w Kairze. Tam też, zgodnie z jej art. 191 powinien mieścić się budynek Najwyższego Sądu Konstytucyjnego. Art. 222 stwierdza natomiast, iż stolicą Egiptu jest Kair [11].

Wspieraj dziennikarstwo pokoju, wspieraj Salam Lab>>

Generał, prezydent, architekt, dyktator

Abd al-Fattah as-Sisi objął władzę w Egipcie w 2013 r., po tym jak armia poprzez pucz obaliła prezydenta Muhammada Mursiego. Rok później w wyniku wyborów został on prezydentem, a drugą kadencję rozpoczął w roku 2018. Do władzy doszedł w okresie ekonomicznego i politycznego kryzysu, za który egipskie społeczeństwo obwiniło poprzedni rząd. Polityk w brutalny sposób usiłuje rozprawić się ze środowiskami opozycyjnymi, często skupionymi wokół Bractwa Muzułmańskiego [12].

Nowa Stolica Administracyjna jest pomnikiem, który obecny prezydent wystawia sam sobie. To w niej właśnie ma znajdować się najwyższy budynek Afryki, mierzący 345 m [13]. Kosztowna inwestycja przyniesie jednak korzyści jedynie środowisku byłego generała. Swoje wpływy umocni rządząca i militarna elita, która nie musi już przejmować się kontrolą obywateli czy przepisami konstytucji. Pomimo zapewnień prezydenta as-Sisiego o próbie budowy lepszej rzeczywistości dla Egipcjan, realizacja jego pomysłu w żaden sposób nie pomoże większości mieszkańców kraju.