W tym roku Pesach, Wielkanoc i Ramadan są obchodzone w tym samym momencie. Czy wiesz, które z tych świąt jest żydowskie, i co upamiętnia?
Jeśli Twoja odpowiedź brzmiała: „Pesach”, masz rację.
Pesach albo Pascha to żydowskie święto upamiętniające wyjście Żydów i Żydówek z niewoli egipskiej. Święto jest przypada na 15 dzień miesiąca nisan; w Izraelu obchody trwają 7 dni, w diasporze – 8. W tym roku Pascha zaczęła się wieczorem 5 kwietnia. Święto zbiega się z początkiem wiosny, więc jego charakter jest radosny, łączący rodziny i przypominający wiernym o wdzięczności za wolność.
„Święto Niekwaszonego Chleba”
Podczas Pesach spożywa się m.in. macę, proste podpłomyki, które można wyrabiać tylko przez 18 minut. Skąd takie ograniczenie? Pesach jest też „Świętem Niekwaszonego Chleba” i zgodnie z zasadami podczas trwania obchodów, Żydom i Żydówkom nie wolno jeść produktów na zakwasie, w tym chleba, ciast i makaronów. Ten zwyczaj upamiętnia podanie, według którego Żydzi i Żydówki podczas ucieczki z Egiptu nie mieli wystarczająco dużo czasu, aby czekać na wyrośnięcie chleba. Po 18 minutach zaczyna się proces fermentacji ciasta, więc w tym właśnie momencie należy przerwać wyrabianie.
Według portalu „Wirtualny sztetl” prowadzonego przez Muzeum Żydów Polskich – Polin, w Pesach „na stole ustawia się najpiękniejszy kielich wypełniony winem, przeznaczony dla proroka Eliasza, który tej nocy odwiedza wszystkie domostwa i dlatego zawsze zostawia się uchylone lekko drzwi. Tego dnia nie wolno odmówić gościny podróżnemu, ponieważ pod jego postacią może ukrywać się oczekiwany prorok. Wypijane podczas wieczerzy cztery puchary wina przypominają cztery boskie obietnice wyzwolenia z niewoli: »ja was wyprowadzę… Ja was wybawię… Ja was uwolnię… Ja was przyjmę…«”.
Co ciekawe, dzieci też odgrywają ważną rolę podczas świątecznych obchodów. Najmłodsze z nich zadaje cztery pytania, zaczynając od „czym różni się ta noc [od innych]?”. Zadaniem mężczyzny prowadzącego seder, czyli uroczystą kolację, jest objaśnić znaczenie Pesach dziecku.
Chag Pesach Sameach!
Oprócz czterech kielichów wina i macy, podczas posiłku sederowego podaje się wiele potraw, w tym warzywa zanurzone w słonej wodzie, gorzkie warzywa z dodatkiem charoset – pasty z orzechów, jabłek, gruszek i wina – oraz potrawę z kurczaka lub ryby. Każde z nich ma swoje znaczenie, np. pasta charoset przypomina Żydom i Żydówkom zaprawę murarską, której ich przodkowie i przodkinie używali, budując cegły jako niewolnicy w Egipcie. Gorzkie zioła, czyli zazwyczaj liście chrzanu lub sałaty, symbolizują z kolei ich cierpienia podczas tego okresu. Mimo trudnych skojarzeń, Pesach jest radosnym świętem celebrującym siłę i determinację Żydów i Żydówek, którzy uciekli z Egiptu.
Podczas sederu czyta się Hagadę Pesachową, czyli tekst złożony z fragmentów biblijnych, komentarzy i modlitw, opowiadający o ucieczce z Egiptu, plagach egipskich i cudach dokonanych przez Mojżesza. Pod koniec wieczerzy znów uwaga skupia się na dzieciach, które muszą znaleźć schowany przedtem afikoman, czyli jeden z trzech kawałków macy sederowej. Znalazcę lub znalazczynię nagradza się słodyczami.
Wszystkim osobom obchodzącym to święto życzymy wszystkiego dobrego. Chag Pesach Sameach!
Źródła: Middle East Eye, Wirtualny Sztetl.
