Z przyjemnością udostępniamy czytelnikom pierwszą publikację książkową powstałą w ramach projektu Empathy – „Islam i muzułmanie w podręcznikach szkolnych” (SGH 2023), autorstwa Katarzyny Górak-Sosnowskiej, Joanny Modrzejewskiej-Leśniewskiej i Aleksandry Tołczyk
Autorki w swojej pracy eksplorują problematykę wizerunku islamu i muzułmanów w polskich podręcznikach. W tym celu objęły analizą podręczniki do edukacji dla bezpieczeństwa, geografii, historii oraz wiedzy o społeczeństwie dopuszczone do użytkowania przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w roku szkolnym 2021/2022.
Choć problematyka nawiązująca do islamu i muzułmanów pojawia się w podstawie programowej (a tym samym – i w podręcznikach) stosunkowo rzadko, jej wybór, jak podkreślają autorki, jako przedmiotu analiz jest wyjątkowo istotny ze względu na nieprawdziwe informacje, silną negatywną stereotypizację i mity, jakimi obrósł islam i muzułmanie w Polsce. Podręczniki jako książki szkolne pełnią nie tylko funkcję dydaktyczną, ale także społeczno-polityczną co oznacza, że przekazują pewne normy społeczne, polityczne i ekonomiczne, ale także mogą wpisywać się w dyskurs publiczny na różne tematy i powielać dominujące w nim narracje. Obraz islamu i muzułmanów, jaki kreuje się z lektury podręczników szkolnych bezpośrednio dotyka tym samym także muzułmańskich uczniów polskich szkół.
Autorki publikacji punktują fałszywe cytaty z Koranu w podręcznikach
Autorki punktują błędy, a także identyfikują fragmenty podtrzymujące stereotypy o islamie i muzułmanach. Jak zauważają na wstępie:
„W jednym z nich znalazłyśmy cytat (sic!) z Koranu, który nie istnieje – oczywiście nawołujący do świętej wojny. Na jego podstawie uczniowie mają opisać znaczenie świętej wojny dla wyznawców islamu. W innym podręczniku znajduje się zdjęcie dwóch stron Koranu, które zawierają dużą ilustrację postaci ludzkich (sic!). Gdy zaczęłyśmy pytać znajomych muzułmanów mieszkających w Polsce, czy znają przytoczony wyżej „fragment Koranu” okazało się, że niektórzy zetknęli się z nim osobiście poprzez swoje dzieci, które uczyły się z feralnych podręczników. Niestety niewielu uczniów czy rodziców decyduje się na interwencję w szkole, a jeszcze rzadziej racja uczniów zostaje uwzględniona” (s. 10).
Zapraszamy do lektury. Wierzymy, że z publikacji skorzystają nauczyciele, pedagodzy, badacze problematyki i inne osoby zainteresowane problematyką.
