Po rekomendacjach literackich czas na rekomendacje filmowe oraz serialowe. Afganistan od lat stawał się tematem poruszanym w światowej kinematografii. Prezentujemy więc filmy dokumentalne, fabularne, animacje oraz seriale, które ukazują kwestię Afganistanu oraz los jego mieszkańców z różnych perspektyw: politycznej, społecznej, prawnoczłowieczej czy wywiadowczej
Filmy dokumentalne, fabularne i animacje
„This is what winning looks like”, reż. Ben Anderson
To jeden z najlepszych dokumentów zrealizowanych przez ekipę Vice News. Po obejrzeniu tej produkcji z łatwością możemy odpowiedzieć na pytanie, dlaczego zaangażowanie Stanów Zjednoczonych oraz innych państw NATO nie przyniosło pożądanych rezultatów oraz dlaczego Afgańczycy „nie walczyli” z talibami w ostatnich dniach.
Dokument bez ogródek przedstawia nieskuteczność zachodniej misji, ale także problemy trawiące afgańską armię czy policję, która m.in. na oczach US Marines dopuszczała się przestępstw seksualnych i narkotykowych. Obowiązkowa pozycja dla tych, którzy chcieliby poznać kulisy zaangażowania Stanów Zjednoczonych w Afganistanie w surowej i pozbawionej patosu formie.
„9 kompania”, reż. Fiodor Bondarczuk
To film rosyjskiej produkcji, który doskonale odpowiada na pytanie, dlaczego Afganistan od dawna uznajemy za tzw. cmentarzysko imperiów. Dzięki filmowi Bondarczuka oglądamy Afganistan oczami młodych, świeżo wyszkolonych radzieckich żołnierzy, których w pośpiechu oddelegowano na front radzieckiej interwencji w Afganistanie.
Ów konflikt trwał aż dekadę, w latach 1979-1989 i stanowił jedną z przyczyn upadku Związku Radzieckiego, a także rozpoczął trwający już 40 lat konflikt w Afganistanie, którego kolejną odsłonę oglądamy dziś.
„Wróg numer jeden”, reż. Kathryn Bigelow
Zakończone sukcesem „polowanie” na Osamę bin Ladena w 2008 roku to z pewnością jedno z najważniejszych wydarzeń związanych z tzw. wojną z terroryzmem rozpoczętą przez USA interwencją w Afganistanie w 2001 roku po atakach na WTC i Pentagon. W filmie Bigelow śledzimy lata pracy wywiadowczej z perspektywy amerykańskiej agentki.
Próżno jednak w tej produkcji poszukiwać jednoznacznej oceny metod służb – to do widza należy ocena, czy cel uświęca środki. Pomimo, że finalnie bin Ladena złapano, film brutalnie przypomina o kosztach wojny. W roli głównej doskonała Jessica Chastain.
„Chłopiec z Latawcem”, reż. Marc Forster
Ciesząca się ogromnym uznaniem i sympatią widzów ekranizacja powieści Khaleda Hosseiniego przypadnie do gustu tym, którzy Afganistan chcieliby poznać przede wszystkim z ludzkiej, emocjonalnej perspektywy. Chaos ogarniający Afganistan rozdziela przyjaciół, Amira i Hassana, już w dzieciństwie.
Po latach Amir wraca jednak do Afganistanu rządzonego przez talibów. „Chłopiec z latawcem” w empatyczny sposób przypomina, że niezależnie od różnic kulturowych emocje takie jak strach czy gniew odczuwamy tak samo. To film dający nadzieję na to, że niezależnie od wszechobecnego zniszczenia, jest miejsce na humanizm.
„Raport”, reż. Scott Z. Burns
Adam Driver w roli amerykańskiego urzędnika przeprowadza widza przez jeden z największych skandali związany z nadużyciami USA podczas tzw. wojny z terroryzmem w Afganistanie czy Iraku.
W 2014 roku Senat USA opublikował obszerny raport dotyczący tzw. wzmocnionych technik przesłuchań, gdzie opisano setki brutalnych przesłuchań, podczas których w rozmaity i nierzadko wyszukany sposób torturowano więźniów schwytanych po 11 września. Dzięki produkcji poznajemy kulisy trudnego śledztwa, które doprowadziło do upublicznienia haniebnego procederu.
Piszemy dla Ciebie, dzięki Tobie
W obliczu rosnącej migracji ludności spowodowanej zmianami klimatycznymi, konfliktami zbrojnymi i czystkami etnicznymi, zapewnienie dostępu do rzetelnych informacji jest teraz bardziej istotne niż kiedykolwiek wcześniej. Nasze dziennikarstwo w Salam Lab jest konstruktywne, inkluzywne i wolne od uprzedzeń. Dostarczamy różnorodne perspektywy, wykraczając poza główny nurt mediów, bez wpływu korporacji czy powiązań politycznych.
Jesteśmy całkowicie niezależną redakcją. Wasze wsparcie stanowi fundament naszej działalności. Każda wpłata pomaga nam kontynuować naszą misję dostarczania rzetelnych informacji. Dziękujemy za każdy wkład, który pomaga nam zachować niezależność.
„Żywiciel”, reż. Nora Twomey
W nominowanej do Oscara oraz Złotego Globu animacji śledzimy losy 11-letniej Afganki, która po bezprawnym aresztowaniu jej ojca postanawia zostać tytułowym żywicielem rodziny. Nie może jednak zrobić tego będąc kobietą.
Parwana postanawia więc przebrać się i udawać mężczyznę. To ujmująca wizualnie opowieść o sytuacji uciszanych kobiet oraz dziewczynek w Afganistanie. Jednocześnie – poetycka opowieść o pragnieniu wolności i sprawiedliwości. Odwaga i niesamowita wyobraźnia Parwany przypomina o sile afgańskich kobiet, nawet tych najmłodszych.
„Jaskółki z Kabulu”, reż. Eléa Gobbé-Mévellec, Zabou Breitman
W przepięknej animacji cofamy się do 1998 roku, kiedy Afganistanem rządzili talibowie. Poznajemy losy dwóch par – Mussarat i Atiqa oraz Zunairy i Mohsena. Choć bohaterowie i bohaterki żyją w tej samej opresyjnej rzeczywistości, prezentują odmienne sposoby na życie.
Dzięki ich historiom, które wkrótce się splatają, możemy na własnej skórze odczuć, jak trudne dla Afgańczyków jest stanięcie przed dylematem – zostać i walczyć, czy uciec i doznać wolności. Zrealizowana z ogromną wrażliwością produkcja, która pomaga dziś zrozumieć, co czują mieszkańcy i mieszkanki Afganistanu pod rządami talibów.
Seriale
„Homeland”, reż. Alex Gansa, Howard Gordon
Składający się z 8 sezonów, wielokrotnie nagradzany Złotymi Globami i Emmy serial zabiera widza w podróż po meandrach polityki i gry wywiadowczej w Afganistanie, Pakistanie, Iraku czy Stanach Zjednoczonych. Przewodniczką w tej podróży jest agentka CIA zmagająca się z chorobą afektywną dwubiegunową, obdarzona niesamowitą intuicją i uporem.
W kontekście Afganistanu szczególnie warto zwrócić uwagę na ostatni sezon, który „przewidział” przejęcie Afganistanu przez talibów po porażce amerykańskich negocjacji pokojowych. Siłą produkcji jest ukazanie wielu perspektyw wydarzeń w Afganistanie: skonfliktowanych frakcji talibów, afgańskiego rządu i Afgańczyków, Stanów Zjednoczonych, Pakistanu czy Rosji. Choć to nie dokument, serial z pewnością pomoże zrozumieć, dlaczego Afganistanu nie udało się „uratować”.
„Nobel”, reż. Per-Olav Sørensen
To norweska alternatywa dla amerykańskich produkcji o Afganistanie. Serial pokazuje, w jaki sposób wojna w Afganistanie stała się cynicznym sposobem na zbijanie kapitału – politycznego i finansowego. Choć w produkcji obserwujemy zaangażowanie Norwegów, to uniwersalna opowieść o tym, że dla pewnych aktorów na arenie międzynarodowej wojna zawsze będzie gwarancją zysku, a bezpieczeństwo, w tym przypadku Afgańczyków czy żołnierzy, to kwestia drugorzędna.
Jak wskazuje sam tytuł – w serialu odnajdziemy także gorzką refleksję na temat kulisów przyznawania pokojowej nagrody Nobla, którą w tym przypadku zbudowano wokół „pomocy” w Afganistanie. Minimalistyczne i pozbawione patosu kino.
Anna Słania – ekspertka ds. bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego, dziennikarka i doktorantka w dyscyplinie nauk o mediach. Zainteresowana zagadnieniami współczesnych konfliktów zbrojnych, terroryzmu oraz humanitaryzmu. Pracuje w nurcie dziennikarstwa pokoju. Możesz śledzić Annę w mediach społecznościowych: na Instagramie: @annaslania oraz na Facebooku: anna.slania4. Pracowała w Salam Lab do grudnia 2021 roku.
