Wszystko zaczyna się od kropli wpadającej do naczynia z płynem, bo wszechświat był pierwotnie tylko małą kropką. Oto ebru, niezwykła muzułmańska sztuka malowania na wodzie
Taniec żywych kolorów na skondensowanej wodzie czyni tę sztukę tajemniczą i mistyczną. Tradycja ebru (znana również jako sztuka marmurkowania) sięga XII wieku. Polega ona na przenoszeniu wzorów stworzonych różnymi farbami rozprowadzanymi za pomocą patyczków i pędzli na papier, który wcześniej został zagęszczony oleistą substancją. Niegdyś wzory te były powszechnie stosowane w oprawach książek i panelach kaligraficznych. Dziś tradycja jest nadal kontynuowana w Turcji. Ebru znajduje się na liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Jak chmury
Dokładna historia ebru jest wciąż nieznana. Według niektórych źródeł, od VIII wieku w Chinach tworzona przy użyciu podobnych technik była sztuka „liu sha shien”. A od XII wieku podobne prace pod nazwą „suminagashi” powstawały w kulturze japońskiej.
Słowo „ebru” etymologicznie pochodzi od perskiego słowa „ebri” oznaczającego „mgławicowy, podobny do chmury”. Ze względu na swój falisty wygląd, papier do ebru był znany w Europie jako papier turecki lub turecki papier marmurkowy.
Podobają Ci się nasze treści? Wesprzyj nas finansowo!
Ebru cieszy się obecnie dużym zainteresowaniem na całym świecie jako jedna z najpopularniejszych sztuk islamskich. Być może ta sztuka ma spośród nich najbardziej abstrakcyjny charakter i jest najbliższa zachodniemu malarstwu artystycznemu, jeśli weźmiemy pod uwagę wrażliwość na ruch.
Po rozprzestrzenieniu się w Anatolii, sztuka marmurkowania osiągnęła swój szczyt w czasach Imperium Osmańskiego wraz z nowymi formami i ulepszonymi technikami przez wykwalifikowanych artystów. Ebru przyciągnęło uwagę tzw. świata zachodniego już w XVII wieku, kiedy dotarło do Europy.
Sztuka dla duszy
Mistyczna sztuka marmurkowania to jedna z tych, które mają przemawiać do duszy. W marmurkowaniu podczas tworzenia swojej pracy artysta dodaje duchową jakość do przedmiotów, które są głównie materialne. W marmurkowaniu nie ma akcentu na prawdziwy obiekt, czyli dzieło artystyczne. Najważniejszy jest proces tworzenia.
Wszystko zaczyna się od kropli wpadającej do naczynia wypełnionego płynem, bo wszechświat był pierwotnie tylko kropką. Krople w marmurkowej tacy nabierają kształtu za pociągnięciem pędzla i rozprzestrzeniają się w niej. Tego uczy nas sztuka marmurkowania.
Tworzenie papieru marmurkowego
Farby używane w ebru są uzyskiwane z kolorowych skał i gleb występujących w przyrodzie. Z tego powodu nazywane są „farbami ziemnymi”. Farby te nie rozpuszczają się w wodzie i nie zawierają oleju. Barwniki są ubijane i kruszone za pomocą wypukłego kamienia ręcznego zwanego „destesenk” z dodatkiem niewielkiej ilości wody na kamieniu. Wtedy stają się gotowe do użycia.
Proces rozpoczyna się od zmieszania wody z gumą tragakantową. Powoduje to zagęszczenie wody, dzięki czemu nie rozpuszcza ona farby. Do marmurkowania potrzebne jest prostokątne naczynie, najlepiej wykonane z cynku lub stali ocynkowanej, o głębokości 6 cm i rozmiarze odpowiednim do szerokości i długości używanego papieru. Po wlaniu wody do tacy jest ona gotowa do posypania barwnikami.
Do tworzenia marmurkowych wzorów używa się cienkiego pędzla lub metalowego grzebienia. Po stworzeniu wzoru, na powierzchni wody umieszczany jest kawałek papieru. Farba przylega do papieru, tworząc marmurkowe arcydzieło.
Tutaj możesz zobaczyć proces wykonywania ebru.
Korzystałem m.in. z artykułu „The Relation Between Modern Painting And Islamic Artistic And Ebru Works in The Context of Abstraction Though”.
Huseyin Celik – dziennikarz z Turcji mieszkający w Warszawie. Student stosunków międzynarodowych. Działa na rzecz pokoju, dialogu i praw człowieka w kilku organizacjach, jest m.in. wolontariuszem działu medialnego Salam Lab. Huseyina możecie śledzić na FB na jego stronie „Co się dzieje w Turcji?” oraz prywatnym IG @hsynclk27.
