Najnowsze badania naukowców z University of Cambridge dostarczają nam niesamowicie istotnych wniosków w kontekście walki ze stereotypami, radykalizacją i ekstremizmem. Jaka była kluczowa konkluzja raportu? Osoby o ekstremistycznych poglądach postrzegają świat w czerni i bieli. Co więcej – częściej wykazują problemy z rozwiązywaniem skomplikowanych ćwiczeń umysłowych
Jak wyglądały badania? Jaki był ich cel?
Naukowcy chcieli sprawdzić, czy różnice w postrzeganiu i przetwarzaniu informacji wpływają na kształtowanie światopoglądu i poglądów politycznych opartych na nacjonalizmie oraz różnego rodzaju bezkompromisowych opiniach. Tradycyjne badania zwykle opierają się na czynnikach demograficznych – rasie, płci czy wieku. Celem było rozszerzenie tej perspektywy
Eksperci z University of Cambridge oparli swoje wnioski na badaniach 330 osób. Uczestnicy pochodzili z USA i mieli od 22 do 63 lat. W ciągu dwóch tygodni poddano ich 37 zadaniom neuropsychologicznym oraz 22 testom osobowości. Warto podkreślić, że dobór zadań pozostał neutralny. Nie były one w żaden sposób politycznie nacechowane czy zaprojektowane tak, aby wywoływać określone emocje.
Przy analizie wyników badacze wykorzystali tzw. modelowanie obliczeniowe. Dzięki temu z zebranych danych oddzielono informacje na temat percepcji, uczenia się oraz zdolności mózgu do angażowania się w bardziej skomplikowane i strategiczne przetwarzanie informacji.
Czarno-białe schematy myślenia i ich konsekwencje
Badania dowodzą, że postawy ideologiczne mają ścisły związek z procesami decyzyjnymi i poznawczymi człowieka.
„Osoby lub mózgi, które mają problemy z przetwarzaniem i planowaniem złożonych sekwencji działań, mogą być bardziej podatne na skrajne ideologie lub postawy autorytarne, które upraszczają świat” – tłumaczy doktor Leor Zmigrod z departamentu psychologii.
Ekspertka wskazała również, że osoby o ekstremistycznych poglądach mają skłonności do problemów z kontrolowaniem emocji. Jednocześnie, częściej poszukują skrajnych doznań.
„I to pomaga nam zrozumieć, jakiego rodzaju osoba byłaby skłonna do przemocy wobec niewinnych osób” – wskazuje dr Zmigrod.
Stwierdzono także, że osoby skłonne do wiary w dogmaty mają problemy z zaakceptowaniem wiarygodnych dowodów. Badania wykazały, że mają wręcz problem z przetwarzaniem dowodów na poziomie percepcyjnym.
Wspieraj Salam Lab. Przeciwdziałamy przemocy i rozbijamy czarno-białe schematy myślenia o świecie >>
„Na przykład, kiedy poproszono ich o określenie, czy kropki [w ramach zadania neuropsychologicznego] poruszają się w lewo czy w prawo, po prostu przetworzenie tych informacji i podjęcie decyzji zajęło im więcej czasu” – kontynuuje badaczka.
Co ciekawe, neuropsychologia może tłumaczyć, dlaczego osoby o radykalnie konserwatywnych poglądach do nowości podchodzą z rezerwą. „Widzimy, że – na bardzo podstawowym poziomie neuropsychologicznym – osoby, które są politycznie konserwatywne… po prostu traktują każdy napotkany nowy bodziec z ostrożnością”.
Czy ekstremizm posiada swój “psychologiczny wzór”?
„Odkryliśmy, że dane demograficzne nie wyjaśniają zbyt wiele; wyjaśniają tylko około 8% wariancji. […] Natomiast, kiedy włączymy również te oceny poznawcze i osobowości, nagle nasza zdolność do wyjaśnienia tych poglądów wzrasta do 30% lub 40%” – mówi dr Zmigrod.
Według badaczy “psychologiczna sygnatura” ekstremizmu to przede wszystkim połączenie myślenia opartego na bezkompromisowych, czarno-białych schematach myślenia oraz konserwatyzmu.
Badania wykazują, że czarno-białe schematy myślenia skutkują większą podatnością na wizje świata przepełnione skrajnościami. To z kolei może prowadzić do przemocy.
Co możemy z tą wiedzą zrobić?
Misją Salam Lab jest wskazywanie, że czarno-białe schematy myślenia prowadzą do przemocy, dehumanizacji, stereotypizacji i wykluczenia. Do takich wniosków doszli już badacze z grupy IC Thinking.
Bardzo istotnym dla nas wnioskiem płynącym z powyżej opisanych badań jest to, że określony sposób myślenia nie jest dany raz na zawsze. To przestrzeń życia, nad którą da się pracować. Z pułapki czarno-białych schematów postrzegania świata da się uwolnić.
Do tego potrzebna jest przede wszystkim edukacja, otwartość na nowe treści oraz przebijanie się przez tzw. “bańki informacyjne”.
Co więcej, zapobiegając radykalizacji i walcząc ze stereotypami należy pamiętać o tym, że nie zwracamy się tylko do tych, którzy zostali przekonani. Taki proces będzie wymagał innych metod przekazywania treści oraz cierpliwości.
Badania University of Cambridge to doskonały punkt wyjścia do tego, w jaki sposób przekazywać wiedzę o otaczającym nas świecie.
Anna Słania – ekspertka ds. bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego, publicystka. Zainteresowana zagadnieniami współczesnych konfliktów zbrojnych, terroryzmu oraz humanitaryzmu w stosunkach międzynarodowych. Pracuje w nurcie dziennikarstwa pokoju. W Salam Lab do grudnia 2021 roku.
Photo by bruce mars on Unsplash
Źródła:
- Henry Goodwin, The London Economic, Extremists less able to perform complex mental tasks, research finds, https://www.thelondoneconomic.com/news/extremists-less-able-to-perform-complex-mental-tasks-research-finds-221893/.
- Red. Leor Zmigrod, Report: The cognitive and perceptual correlates of ideological attitudes: a data-driven approach, https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rstb.2020.0424.
- Natalie Grover, The Guardian, People with extremist views less able to do complex mental tasks, research suggests, https://www.theguardian.com/science/2021/feb/22/people-with-extremist-views-less-able-to-do-complex-mental-tasks-research-suggests.
- Peter Dockrill, Science Alert, Extremist Brains Perform Poorly at Complex Mental Tasks, Study Reveals, https://www.sciencealert.com/extremist-brains-perform-poorly-at-complex-mental-tasks-experiment-reveals.